„Dom bez rachunków” to budynek plus energetyczny, w którym wykorzystuje się innowacyjny model połączenia kilku elementów opierających się na odnawialnych źródłach energii. Minimalny pobór energii od zewnętrznych dostawców sprawia, że dom jest tani w eksploatacji oraz przyjazny dla środowiska.
Dom energooszczędny a „Dom bez rachunków”.
Dom energooszczędny to budynek, który może być eksploatowany przy mniejszym niż w przypadku tradycyjnego budownictwa zużyciu energii na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Natomiast “Dom bez rachunków” znajduje się o poziom wyżej. Jest samodzielny energetycznie, co oznacza, że w ciągu roku generuje więcej energii niż jej zużywa. Mówiąc wprost – koszty jego utrzymania sprowadzają się do pokrywania opłat stałych, przesyłowych, czyli kilkunastu zł miesięcznie!
Możliwe jest to ze względu na wykorzystanie nowatorskiego modelu połączenia w budynku kilku elementów bazujących na odnawialnych źródłach energii. Są to panele fotowoltaiczne, pompa ciepła oraz wentylacja mechaniczna z rekuperacją (z odzyskiem ciepła z zużytego powietrza). Duże znaczenie ma również prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie budynku.
Panele fotowoltaiczne, rekuperator, pompa ciepła.
Plus energetyczny „Dom bez rachunków” jest pochodną zastosowania innowacyjnych, a zarazem coraz bardziej dostępnych technologii. Energia pochodząca ze źródeł odnawialnych, rozliczana w tzw. systemie opustu, zaspokaja wszystkie potrzeby energetyczne domu.
Gruntowa lub powietrzna pompa ciepła zapewnia pracę instalacji grzewczej, ciepłej wody czy chłodzenia. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-30%.
Systemy wentylacyjne
W systemach wentylacyjnych „Domów bez rachunków” stosuje się rekuperatory umożliwiające odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku oraz ciągłą wymianę powietrza. Roczna sprawność odzysku ciepła może wówczas wynosić ponad 85%, a oszczędności na kosztach ogrzewania nawet 20% w skali roku. Systemy wentylacji z odzyskiem ciepła chronią skutecznie przez syndromem chorego budynku. Warto zwrócić uwagę na szereg innych korzyści, takich jak dokłądne filtrowanie powietrza, ochrona przez zagrzybieniem przegród i zmniejszenie stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniach.
Ogrzewanie płaszczyznowe to wyższy komfort cieplny
Płaszczyznowe ogrzewanie/chłodzenie wodne zalecane w “Domu bez rachunków” zapewnia najwyższy komfort cieplny, również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej).
W pomieszczeniach można utrzymywać niższą temperaturę (ok. 20°C), ponieważ komfort jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Instalacja płaszczyznowa gwarantuje również komfortowe chłodzenie pomieszczeń latem.
Czym się charakteryzuje “Dom bez rachunków” ?
Budynek jest plus energetyczny
Oznacza to, że ilość energii ze źródeł odnawialnych, wyprodukowana w ciągu roku w budynku przez instalację fotowoltaiczną, przekracza ilość zużywanej energii (również w formie ciepła) przez ten budynek.
Przy prawidłowym zaprojektowaniu budynku koszty ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia i prądu mogą wynosić obecnie poniżej
20 zł/miesiąc (koszty opłaty stałej wynikające z systemu opustu i przyłączenia do sieci elektrycznej).
Instalacja fotowoltaiczna
Zamontowana na dachu (lub na gruncie) instalacja fotowoltaiczna pozwala zbilansować roczne zużycie energii na cele ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, chłodzenia i zasilania domowych urządzeń elektrycznych. Warto też przewidzieć dodatkowe miejsce na dachu na rozbudowę instalacji PV i przeprowadzić odpowiednie okablowanie. W przyszłości przyda się to w celu ładowania samochodu elektrycznego .
Pompa ciepła
Pompa ciepła pozwala na efektywne ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody i chłodzenie budynku. Jej efektywność jest przy tym 3-5 razy większa niż ogrzewanie elektryczne lub elektryczne podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-40%.
Brak kosztów inwestycyjnych związanych z budową komina, kotłowni i magazynu opału.
Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania budynku pozwala na rezygnację z budowy komina, pomieszczenia kotłowni czy magazynu opału. Pompę ciepła można zainstalować praktycznie w dowolnym pomieszczeniu. Nie zajmuje ona powierzchni większej niż 0,5 m2.
Wykorzystanie dachów o prostej konstrukcji: dwuspadowych, jednospadowych lub płaskich.
Oszczędności na kosztach budowy dachu (w stosunku do skomplikowanych konstrukcji dachowych) oraz możliwość użycia tańszych pokryć dachowych pozwalają często obniżyć koszty inwestycji i w pełni lub częściowo pokryć koszty inwestycyjne instalacji fotowoltaicznej.
W podanym poniżej przykładzie zmiana rozwiązania z dachu czterospadowego na dwuspadowy obniża koszty budowy dachu o pow.
150 m2 o blisko 20 tys. złotych. Odpowiada to obecnie kosztom inwestycji w nową instalację fotowoltaiczną o mocy 4-4,5 kWp.
System ogrzewania i fotowoltaika
System ogrzewania bazujący na pompie ciepła oraz instalacja fotowoltaiczna to rozwiązania w dużym stopniu bezobsługowe, zapewniające wysoki komfort i wygodę użytkowania. Umożliwiają one zachowanie czystości w budynku i – co ważne – nie mają negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców i sąsiadów.
Inwestycja w pompę ciepła to indywidualny wkład inwestorów w trwałą likwidację smogu oraz w walkę z globalnym ociepleniem klimatu.
„Dom bez rachunków” może zyskać na wartości i łatwiej będzie go ewentualnie sprzedać w przyszłości.
Badania rynku nieruchomości w stanie Nowy York pokazały, że obniżenie kosztów eksploatacji domu o 100 USD rocznie powoduje wzrost jego wartości finansowej o 2000 USD. Szacuje się, że w Polsce ten współczynnik (odniesiony do oszczędności rocznych) wynosi pomiędzy 10-15.
System ogrzewania i chłodzenia przygotowane są na rozwiązania Smart i na elastyczne sterowanie w sieciach energetycznych przyszłości.
Płaszczyznowe ogrzewanie wodne zapewnia najwyższy komfort cieplny użytkownikom również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej). Można wówczas utrzymywać niższą temperaturę w pomieszczeniach (ok. 20°C), przy czym komfort cieplny jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Niższa temperatura przekłada się na dodatkowe oszczędności w kosztach ogrzewania – są one niższe o 10-15%. Instalacja płaszczyznowa pozwala także na efektywne chłodzenie budynku z kontrolą punktu rosy.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła może zapewnić:
- w pełni kontrolowaną wentylację pomieszczeń
- najwyższy komfort użytkowania
- niższe koszty ogrzewania budynku o 20% w stosunku do rozwiązań bez wentylacji z odzyskiem ciepła oraz chłodu (w lecie)
- znaczne zmniejszenie ryzyka powstania pleśni (grzyba) na ścianach pomieszczeń
- odpowiednią jakość powietrza w pomieszczeniach: bez nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla oraz innych substancji szkodliwych, np. formaldehydu
- dokładne filtrowanie powietrza doprowadzanego do budynku z zewnątrz (czyste powietrze bez smogu).
Szczelność powietrzna powłok zewnętrznych całego budynku:
Wymiana powietrza przez infiltrację w teście nadciśnienia 50 Pa musi być mniejsza od 0,6 wymiany powietrza w budynku na godzinę (realna infiltracja powietrza poniżej 0,04 h-1 ).
Budynek spełnia standardy izolacyjne NF 40 (w zakresie współczynnika U oraz EPmin) lub wyższe (np. budynku pasywnego).
Proponowany standard budynku ma wyższe wymogi niż standardy Warunków Technicznych 2021. Może to być również budynek pasywny. Wszystkie zewnętrzne przegrody budynku są zaizolowane termicznie w takim stopniu, aby ich współczynnik przenikania ciepła U nie przekraczał 0,12-0,15 W/(m2K) (poza oknami i drzwiami).
Zwarta i prosta bryła budynku
Domy energooszczędne powinny być budowane na planie prostokąta, z dłuższym bokiem zwróconym na stronę południową. Pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest istotnym czynnikiem przy ich projektowaniu.
Pozwala to na wykorzystywanie biernych słonecznych i wewnętrznych zysków ciepła, które mogą przekroczyć nawet 50% strat ciepła budynków. Pomieszczenia pomocnicze (tj. łazienka, spiżarnia, garderoba, pralnia, schody, korytarze, garaż itd.) powinno się lokalizować od strony północnej.
Energooszczędne okna i ramy okienne:
Zgodnie ze standardem NF 40 okna (szyby i ramy) powinny mieć współczynniki przenikania ciepła U nieprzekraczające 0,80 W/(m2K). Przy czym całkowity współczynnik przepuszczalności promieniowania g okien nie powinien przekraczać wartości 50%.
Okna należy osadzać w strefie izolacji cieplnej, pilnując, aby nie występowały mostki cieplne. Okna spełniające standardy domów pasywnych i energooszczędnych są potrójnie szklone. Ponadto często wypełnione są gazem szlachetnym.
Unikanie występowania mostków cieplnych.
Obecnie rezygnuje się z projektowania balkonów oraz tarasów jako stałych elementów budynku. Płyty balkonowe i tarasowe wykonuje się zazwyczaj jako przedłużenia konstrukcyjne stropu. Podłogi lokalizuje się na gruncie lub na płycie fundamentowej.
Więcej informacji na temat cech “Budynków bez rachunków” znajdą Państwo w poradniku w pdf