„Dom bez rachunków” to budynek plus energetyczny, w którym wykorzystuje się innowacyjny model połączenia kilku elementów opierających się na odnawialnych źródłach energii. Minimalny pobór energii od zewnętrznych dostawców sprawia, że dom jest tani w eksploatacji oraz przyjazny dla środowiska.
Dom energooszczędny a „Dom bez rachunków”.
Dom energooszczędny to budynek, który może być eksploatowany przy mniejszym niż w przypadku tradycyjnego budownictwa zużyciu energii na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Natomiast “Dom bez rachunków” znajduje się o poziom wyżej. Jest samodzielny energetycznie, co oznacza, że w ciągu roku generuje więcej energii niż jej zużywa. Mówiąc wprost w przypadku korzystania z systemu rozliczeń netmeteringu (przed kwietniem 2022) – koszty jego utrzymania mogą się sprowadzić do pokrywania opłat stałych, przesyłowych, czyli kilkudzisięciu zł miesięcznie!
Możliwe jest to ze względu na wykorzystanie nowatorskiego modelu połączenia w budynku kilku elementów bazujących na odnawialnych źródłach energii. Są to panele fotowoltaiczne, pompa ciepła oraz wentylacja mechaniczna z rekuperacją (z odzyskiem ciepła z zużytego powietrza). Duże znaczenie ma również prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie budynku.
Panele fotowoltaiczne, rekuperator, pompa ciepła.
Plus energetyczny „Dom bez rachunków” jest pochodną zastosowania innowacyjnych, a zarazem coraz bardziej dostępnych technologii. Energia pochodząca ze źródeł odnawialnych, rozliczana w tzw. systemie opustu, zaspokaja wszystkie potrzeby energetyczne domu.
Gruntowa lub powietrzna pompa ciepła zapewnia pracę instalacji grzewczej, ciepłej wody czy chłodzenia. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-30%.
Systemy wentylacyjne
W systemach wentylacyjnych „Domów bez rachunków” stosuje się rekuperatory umożliwiające odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku oraz ciągłą wymianę powietrza. Roczna sprawność odzysku ciepła może wówczas wynosić ponad 85%, a oszczędności na kosztach ogrzewania nawet 20% w skali roku. Systemy wentylacji z odzyskiem ciepła chronią skutecznie przez syndromem chorego budynku. Warto zwrócić uwagę na szereg innych korzyści, takich jak dokłądne filtrowanie powietrza, ochrona przez zagrzybieniem przegród i zmniejszenie stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniach.
Ogrzewanie płaszczyznowe to wyższy komfort cieplny
Płaszczyznowe ogrzewanie/chłodzenie wodne zalecane w “Domu bez rachunków” zapewnia najwyższy komfort cieplny, również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej).
W pomieszczeniach można utrzymywać niższą temperaturę (ok. 20°C), ponieważ komfort jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Instalacja płaszczyznowa gwarantuje również komfortowe chłodzenie pomieszczeń latem.
Czym się charakteryzuje “Dom bez rachunków” ?
Budynek jest plus energetyczny
Oznacza to, że ilość energii ze źródeł odnawialnych, wyprodukowana w ciągu roku w budynku przez instalację fotowoltaiczną, przekracza ilość zużywanej energii (również w formie ciepła) przez ten budynek.
Przy prawidłowym zaprojektowaniu budynku koszty ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia i prądu mogą wynosić obecnie nieznacznie powyżej 20 zł/miesiąc (koszty opłaty stałej wynikające z systemu opustu i przyłączenia do sieci elektrycznej).
Instalacja fotowoltaiczna
Zamontowana na dachu (lub na gruncie) instalacja fotowoltaiczna pozwala zbilansować roczne zużycie energii na cele ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, chłodzenia i zasilania domowych urządzeń elektrycznych. Warto też przewidzieć dodatkowe miejsce na dachu na rozbudowę instalacji PV i przeprowadzić odpowiednie okablowanie. W przyszłości przyda się to w celu ładowania samochodu elektrycznego .
Pompa ciepła
Pompa ciepła pozwala na efektywne ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody i chłodzenie budynku. Jej efektywność jest przy tym 3-5 razy większa niż ogrzewanie elektryczne lub elektryczne podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-35%, a w przypadku zastosowania magazynów energii elektrycznej nawet 60-70%.
Brak kosztów inwestycyjnych związanych z budową komina, kotłowni i magazynu opału.
Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania budynku pozwala na rezygnację z budowy komina, pomieszczenia kotłowni czy magazynu opału. Pompę ciepła można zainstalować praktycznie w dowolnym pomieszczeniu. Nie zajmuje ona powierzchni większej niż 0,5 m2.
Wykorzystanie dachów o prostej konstrukcji: dwuspadowych, jednospadowych lub płaskich.
Oszczędności na kosztach budowy dachu (w stosunku do skomplikowanych konstrukcji dachowych) oraz możliwość użycia tańszych pokryć dachowych pozwalają często obniżyć koszty inwestycji i w pełni lub częściowo pokryć koszty inwestycyjne instalacji fotowoltaicznej.
W podanym poniżej przykładzie zmiana rozwiązania z dachu czterospadowego na dwuspadowy obniża koszty budowy dachu o pow.
150 m2 o blisko 20 tys. złotych. Odpowiada to obecnie kosztom inwestycji w nową instalację fotowoltaiczną o mocy 4-4,5 kWp.
System ogrzewania i fotowoltaika
System ogrzewania bazujący na pompie ciepła oraz instalacja fotowoltaiczna to rozwiązania w dużym stopniu bezobsługowe, zapewniające wysoki komfort i wygodę użytkowania. Umożliwiają one zachowanie czystości w budynku i – co ważne – nie mają negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców i sąsiadów.
Inwestycja w pompę ciepła to indywidualny wkład inwestorów w trwałą likwidację smogu oraz w walkę z globalnym ociepleniem klimatu.
„Dom bez rachunków” może zyskać na wartości i łatwiej będzie go ewentualnie sprzedać w przyszłości.
Badania rynku nieruchomości w stanie Nowy York pokazały, że obniżenie kosztów eksploatacji domu o 100 USD rocznie powoduje wzrost jego wartości finansowej o 2000 USD. Szacuje się, że w Polsce ten współczynnik (odniesiony do oszczędności rocznych) wynosi pomiędzy 10-15.
System ogrzewania i chłodzenia przygotowane są na rozwiązania Smart i na elastyczne sterowanie w sieciach energetycznych przyszłości.
Płaszczyznowe ogrzewanie wodne zapewnia najwyższy komfort cieplny użytkownikom również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej). Można wówczas utrzymywać niższą temperaturę w pomieszczeniach (ok. 20°C), przy czym komfort cieplny jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Niższa temperatura przekłada się na dodatkowe oszczędności w kosztach ogrzewania – są one niższe o 10-15%. Instalacja płaszczyznowa pozwala także na efektywne chłodzenie budynku z kontrolą punktu rosy.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła może zapewnić:
- w pełni kontrolowaną (regulowaną) wentylację pomieszczeń
- najwyższy komfort użytkowania
- niższe koszty ogrzewania budynku o 20% w stosunku do rozwiązań bez zastosowanej wentylacji z odzyskiem ciepła oraz chłodu (w lecie)
- znaczne zmniejszenie ryzyka powstania pleśni (grzyba) na ścianach pomieszczeń
- odpowiednią jakość powietrza w pomieszczeniach: bez nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla oraz innych substancji szkodliwych, np. formaldehydu
- dokładne filtrowanie powietrza doprowadzanego do budynku z zewnątrz (czyste powietrze bez smogu).
Szczelność powietrzna powłok zewnętrznych całego budynku:
Wymiana powietrza przez infiltrację w teście nadciśnienia 50 Pa musi być mniejsza od 0,6 wymiany powietrza w budynku na godzinę (realna infiltracja powietrza poniżej 0,04 h-1 ).
Budynek spełnia standardy izolacyjne NF 40 (w zakresie współczynnika U oraz EPmin) lub wyższe (np. w przypadku budynku pasywnego).
Proponowany standard budynku ma wyższe wymogi niż standardy Warunków Technicznych 2021. Może to być również budynek pasywny. Wszystkie zewnętrzne przegrody budynku są zaizolowane termicznie w takim stopniu, aby ich współczynnik przenikania ciepła U nie przekraczał 0,12-0,15 W/(m2K) (poza oknami i drzwiami).
Zwarta i prosta bryła budynku
Domy energooszczędne powinny być budowane na planie prostokąta, z dłuższym bokiem zwróconym na stronę południową. Pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest istotnym czynnikiem przy ich projektowaniu.
Pozwala to na wykorzystywanie biernych słonecznych i wewnętrznych zysków ciepła, które mogą przekroczyć nawet 50% strat ciepła budynków. Pomieszczenia pomocnicze (tj. łazienka, spiżarnia, garderoba, pralnia, schody, korytarze, garaż itd.) powinno się lokalizować od strony północnej.
Energooszczędne okna i ramy okienne:
Zgodnie ze standardem NF 40 okna (szyby i ramy) powinny mieć współczynniki przenikania ciepła U nieprzekraczające 0,80 W/(m2K). Przy czym całkowity współczynnik przepuszczalności promieniowania g okien nie powinien przekraczać wartości 50%.
Okna należy osadzać w strefie izolacji cieplnej, pilnując, aby nie występowały mostki cieplne. Okna spełniające standardy domów pasywnych i energooszczędnych są potrójnie szklone. Ponadto często wypełnione są gazem szlachetnym.
Unikanie występowania mostków cieplnych.
Obecnie rezygnuje się z projektowania balkonów oraz tarasów jako stałych elementów budynku. Płyty balkonowe i tarasowe wykonuje się zazwyczaj jako przedłużenia konstrukcyjne stropu. Podłogi lokalizuje się na gruncie lub na płycie fundamentowej.
Więcej informacji na temat cech “Budynków bez rachunków” znajdą Państwo w poradniku w pdf