Co to jest “Dom bez rachunków”?

"Dom bez rachunków” to budynek plus energetyczny, w którym wykorzystuje się nowatorski model połączenia kilku elementów bazujących na odnawialnych źródłach energii.

Przeczytaj

„Dom bez rachunków” to budynek plus energetyczny, w którym wykorzystuje się innowacyjny model połączenia kilku elementów opierających się na odnawialnych źródłach energii. Minimalny pobór energii od zewnętrznych dostawców sprawia, że dom jest tani w eksploatacji oraz przyjazny dla środowiska.

Dom energooszczędny a „Dom bez rachunków”.

Dom energooszczędny to budynek, który może być eksploatowany przy mniejszym niż w przypadku tradycyjnego budownictwa zużyciu energii na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Natomiast “Dom bez rachunków” znajduje się o poziom wyżej. Jest samodzielny energetycznie, co oznacza, że w ciągu roku generuje więcej energii niż jej zużywa. Mówiąc wprost w przypadku korzystania z systemu rozliczeń netmeteringu (przed kwietniem 2022) – koszty jego utrzymania mogą się sprowadzić do pokrywania opłat stałych, przesyłowych, czyli kilkudzisięciu zł miesięcznie!

Możliwe jest to ze względu na wykorzystanie nowatorskiego modelu połączenia w budynku kilku elementów bazujących na odnawialnych źródłach energii. Są to panele fotowoltaiczne, pompa ciepła oraz wentylacja mechaniczna z rekuperacją (z odzyskiem ciepła z zużytego powietrza). Duże znaczenie ma również prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie budynku.

Panele fotowoltaiczne, rekuperator, pompa ciepła.

Plus energetyczny „Dom bez rachunków” jest pochodną zastosowania innowacyjnych, a zarazem coraz bardziej dostępnych technologii. Energia pochodząca ze źródeł odnawialnych, rozliczana w tzw. systemie opustu, zaspokaja wszystkie potrzeby energetyczne domu.

Gruntowa lub powietrzna pompa ciepła zapewnia pracę instalacji grzewczej, ciepłej wody czy chłodzenia. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-30%.

Systemy wentylacyjne

W systemach wentylacyjnych „Domów bez rachunków” stosuje się rekuperatory umożliwiające odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku oraz ciągłą wymianę powietrza. Roczna sprawność odzysku ciepła może wówczas wynosić ponad 85%, a oszczędności na kosztach ogrzewania nawet 20% w skali roku. Systemy wentylacji z odzyskiem ciepła chronią skutecznie przez syndromem chorego budynku. Warto zwrócić uwagę na szereg innych korzyści, takich jak dokłądne filtrowanie powietrza, ochrona przez zagrzybieniem przegród i zmniejszenie stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniach.

Ogrzewanie płaszczyznowe to wyższy komfort cieplny

Płaszczyznowe ogrzewanie/chłodzenie wodne zalecane w “Domu bez rachunków” zapewnia najwyższy komfort cieplny, również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej).

W pomieszczeniach można utrzymywać niższą temperaturę (ok. 20°C), ponieważ komfort jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Instalacja płaszczyznowa gwarantuje również komfortowe chłodzenie pomieszczeń latem.

Czym się charakteryzuje “Dom bez rachunków” ?
Budynek jest plus energetyczny

Oznacza to, że ilość energii ze źródeł odnawialnych, wyprodukowana w ciągu roku w budynku przez instalację fotowoltaiczną, przekracza ilość zużywanej energii (również w formie ciepła) przez ten budynek.

Przy prawidłowym zaprojektowaniu budynku koszty ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia i prądu mogą wynosić obecnie nieznacznie powyżej 20 zł/miesiąc (koszty opłaty stałej wynikające z systemu opustu i przyłączenia do sieci elektrycznej).

Instalacja fotowoltaiczna

Zamontowana na dachu (lub na gruncie) instalacja fotowoltaiczna pozwala zbilansować roczne zużycie energii na cele ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, chłodzenia i zasilania domowych urządzeń elektrycznych. Warto też przewidzieć dodatkowe miejsce na dachu na rozbudowę instalacji PV i przeprowadzić odpowiednie okablowanie. W przyszłości przyda się to w celu ładowania samochodu elektrycznego .

Pompa ciepła

Pompa ciepła pozwala na efektywne ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody i chłodzenie budynku. Jej efektywność jest przy tym 3-5 razy większa niż ogrzewanie elektryczne lub elektryczne podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi 20-35%, a w przypadku zastosowania magazynów energii elektrycznej nawet 60-70%.

Brak kosztów inwestycyjnych związanych z budową komina, kotłowni i magazynu opału.

Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania budynku pozwala na rezygnację z budowy komina, pomieszczenia kotłowni czy magazynu opału. Pompę ciepła można zainstalować praktycznie w dowolnym pomieszczeniu. Nie zajmuje ona powierzchni większej niż 0,5 m2.

Wykorzystanie dachów o prostej konstrukcji: dwuspadowych, jednospadowych lub płaskich.

Oszczędności na kosztach budowy dachu (w stosunku do skomplikowanych konstrukcji dachowych) oraz możliwość użycia tańszych pokryć dachowych pozwalają często obniżyć koszty inwestycji i w pełni lub częściowo pokryć koszty inwestycyjne instalacji fotowoltaicznej.

W podanym poniżej przykładzie zmiana rozwiązania z dachu czterospadowego na dwuspadowy obniża koszty budowy dachu o pow.
150 m2 o blisko 20 tys. złotych. Odpowiada to obecnie kosztom inwestycji w nową instalację fotowoltaiczną o mocy 4-4,5 kWp.

Rys. Koszt budowy dachu o powierzchni 150 m2 wg portalu “Fachowy Dekarz”. Dane z I kwartału 2018 r.
System ogrzewania i fotowoltaika

System ogrzewania bazujący na pompie ciepła oraz instalacja fotowoltaiczna to rozwiązania w dużym stopniu bezobsługowe, zapewniające wysoki komfort i wygodę użytkowania. Umożliwiają one zachowanie czystości w budynku i – co ważne – nie mają negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców i sąsiadów.

Inwestycja w pompę ciepła to indywidualny wkład inwestorów w trwałą likwidację smogu oraz w walkę z globalnym ociepleniem klimatu.

„Dom bez rachunków” może zyskać na wartości i łatwiej będzie go ewentualnie sprzedać w przyszłości.

Badania rynku nieruchomości w stanie Nowy York pokazały, że obniżenie kosztów eksploatacji domu o 100 USD rocznie powoduje wzrost jego wartości finansowej o 2000 USD. Szacuje się, że w Polsce ten współczynnik (odniesiony do oszczędności rocznych) wynosi pomiędzy 10-15.

System ogrzewania i chłodzenia przygotowane są na rozwiązania Smart i na elastyczne sterowanie w sieciach energetycznych przyszłości.

Płaszczyznowe ogrzewanie wodne zapewnia najwyższy komfort cieplny użytkownikom również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej). Można wówczas utrzymywać niższą temperaturę w pomieszczeniach (ok. 20°C), przy czym komfort cieplny jest porównywalny jak przy temperaturze 22°C i ogrzewaniu grzejnikowym. Niższa temperatura przekłada się na dodatkowe oszczędności w kosztach ogrzewania – są one niższe o 10-15%. Instalacja płaszczyznowa pozwala także na efektywne chłodzenie budynku z kontrolą punktu rosy.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła może zapewnić:
  • w pełni kontrolowaną (regulowaną) wentylację pomieszczeń
  • najwyższy komfort użytkowania
  • niższe koszty ogrzewania budynku o 20% w stosunku do rozwiązań bez zastosowanej wentylacji z odzyskiem ciepła oraz chłodu (w lecie)
  • znaczne zmniejszenie ryzyka powstania pleśni (grzyba) na ścianach pomieszczeń
  • odpowiednią jakość powietrza w pomieszczeniach: bez nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla oraz innych substancji szkodliwych, np. formaldehydu
  • dokładne filtrowanie powietrza doprowadzanego do budynku z zewnątrz (czyste powietrze bez smogu).
Szczelność powietrzna powłok zewnętrznych całego budynku:

Wymiana powietrza przez infiltrację w teście nadciśnienia 50 Pa musi być mniejsza od 0,6 wymiany powietrza w budynku na godzinę (realna infiltracja powietrza poniżej 0,04 h-1 ).

Budynek spełnia standardy izolacyjne NF 40 (w zakresie współczynnika U oraz EPmin) lub wyższe (np. w przypadku budynku pasywnego).

Proponowany standard budynku ma wyższe wymogi niż standardy Warunków Technicznych 2021. Może to być również budynek pasywny. Wszystkie zewnętrzne przegrody budynku są zaizolowane termicznie w takim stopniu, aby ich współczynnik przenikania ciepła U nie przekraczał 0,12-0,15 W/(m2K) (poza oknami i drzwiami).

Zwarta i prosta bryła budynku

Domy energooszczędne powinny być budowane na planie prostokąta, z dłuższym bokiem zwróconym na stronę południową. Pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest istotnym czynnikiem przy ich projektowaniu.

Pozwala to na wykorzystywanie biernych słonecznych i wewnętrznych zysków ciepła, które mogą przekroczyć nawet 50% strat ciepła budynków. Pomieszczenia pomocnicze (tj. łazienka, spiżarnia, garderoba, pralnia, schody, korytarze, garaż itd.) powinno się lokalizować od strony północnej.

Energooszczędne okna i ramy okienne:

Zgodnie ze standardem NF 40 okna (szyby i ramy) powinny mieć współczynniki przenikania ciepła U nieprzekraczające 0,80 W/(m2K). Przy czym całkowity współczynnik przepuszczalności promieniowania g okien nie powinien przekraczać wartości 50%.

Okna należy osadzać w strefie izolacji cieplnej, pilnując, aby nie występowały mostki cieplne. Okna spełniające standardy domów pasywnych i energooszczędnych są potrójnie szklone. Ponadto często wypełnione są gazem szlachetnym.

Unikanie występowania mostków cieplnych.

Obecnie rezygnuje się z projektowania balkonów oraz tarasów jako stałych elementów budynku. Płyty balkonowe i tarasowe wykonuje się zazwyczaj jako przedłużenia konstrukcyjne stropu. Podłogi lokalizuje się na gruncie lub na płycie fundamentowej.

Więcej informacji na temat cech “Budynków bez rachunków” znajdą Państwo w poradniku w pdf