Właściciel mikroinstalacji fotowoltaicznej (PV) o mocy do 50 kWp może zostać prosumentem i korzystać z preferencyjnego systemu rozliczeń energii, tzw. systemu opustu. Prosument to jednocześnie producent i konsument energii.
Preferencyjny system rozliczeń energii stworzono specjalnie dla prosumentów. Aby z niego korzystać, niezbędne jest podpisanie umowy kompleksowej o świadczenie usług dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej w ramach jednej umowy. Podpisuje się ją z lokalnym zakładem energetycznym.
Na podstawie aktualnych zapisów Ustawy o odnawialnych źródłach energii (tzw. OZE), prosumentem może być osoba fizyczna lub prawna nieprowadząca działalności gospodarczej.
W praktyce prosumentami są głównie osoby fizyczne.
System opustu możliwy jest także w przypadku:
- jednostek samorządu terytorialnego
- wspólnot mieszkaniowych
- związków wyznaniowych
Formalności związane z wykonaniem mikroinstalacji PV i skorzystaniem z systemu opustu są znikome. Sprowadzają się do zgłoszenia tego faktu w zakładzie energetycznym i oraz podpisania stosownego aneksu do umowy kompleksowej.
System opustu to bezgotówkowe rozliczenie ilości energii elektrycznej pobranej przez prosumenta z sieci oraz wyprodukowanej we własnej mikroinstalacji i wprowadzonej do sieci. Rozliczenie to odbywa się w cyklu rocznym. Rachunki za energię elektryczną mogą być jednak wystawiane tradycyjnie, czyli w cyklu miesięcznym, dwumiesięcznym lub półrocznym, zależnie od zapisów w umowie. Po roku sprzedawca energii zobowiązany jest wykonać rozliczenie energii wprowadzonej do sieci oraz pobranej. Przy czym dla instalacji o mocy do 10 kWp za 1 kWh oddaną do sieci prosument może odebrać 0,8 kWh. Dla instalacji o większej mocy (do 50 kWp) obowiązuje współczynnik 0,7.
Przy takim sposobie rozliczenia najkorzystniej jest jak najwięcej energii z domowej instalacji PV konsumować w czasie rzeczywistym. Jeśli najpierw oddamy energię do sieci, a później ją pobierzemy, to przy rozliczeniu stracimy jej 20% (w instalacjach PV do 10 kWp). Statystycznie, bieżąca konsumpcja własna energii w domach jednorodzinnych wynosi 10-20%, ale już zastosowanie pompy ciepła pozwala na dwukrotne jej zwiększenie. Natomiast w przypadku dodatkowego chłodzenia autokonsumpcja może sięgnąć około 40%.
Rzeczywisty współczynnik opustu, uwzględniający również autokonsumpcję energii elektrycznej wynosi odpowiednio:
- 82% przy konsumpcji własnej wynoszącej 10%
- 84% przy konsumpcji własnej wynoszącej 20%
- 88% przy konsumpcji własnej wynoszącej 40%
Ułatwienia dla prosumentów
Rozliczając się w ramach systemu opustu, prosument nie uiszcza opłaty za energię czy opłaty dystrybucyjnej za ponownie pobraną energię. Nie płaci również żadnej dodatkowej opłaty na rzecz sprzedawcy z tytułu rozliczania energii.
Należy zaznaczyć, że po roku niewykorzystany w ramach opustu nadmiar energii elektrycznej „przepada”. Z tego względu moc instalacji PV powinna być optymalnie dobrana do przewidywanego zużycia energii.
W przeciwnym razie nadwyżki energii przejmuje sprzedawca energii, a opłacalność instalacji ulega pogorszeniu.